Evren Hakkında Bilmediklerimiz

Bazen bir kitapta, bazen bir haberde, bazen de tv kanallarınızı değiştirirken gördüğümüz bir belgeselde evren hakkında hepimiz bir kaç şey duymuşuzdur. Peki ya duymadıklarımız? Emin olun bilmediğimiz çok şey var. Bu yazıda onların bazılarından bahsedeceğiz.







Evrenin Görebildiğimiz Kısmı

Hazır olun... Bizim o devasa olarak nitelendirdiğimiz, fotoğraflarını gördüğümüz, hayal etmekte zorlandığımız evren, sadece görebildiğimiz kısım. Evrende görebildiğimiz madde evrenin içeriğinin sadece %4.6'sını oluşturur. Geriye kalan  kısımın yaklaşık %23'ü karanlık madde, % 72'si ise karanlık enerji. Bunların ne olduğunu başka bir yazıda ayrıntılı açıklayacak olsam da özetlemek gerekirse karanlık madde, gözlemlenemeyen ama varlığı diğer maddelere yaptığı kütle çekim ile belirlenebilen, bileşenleri tam olarak bilinmeyen maddedir. Ama karanlık maddeyi anti madde ile karıştırmamak gerekir. Çünkü anti madde, madde ile birleştiğinde madde formlarını kaybedip gama ışınları yayarken, karanlık madde de böyle bir durum söz konusu değildir. Karanlık enerji ise, tam olarak gözlemlenemeyen ama madde ve karanlık maddeye yaptığı çekim etkileri ile varlığı tahmin edilen kuramsal enerjidir.



Evrenin Büyüklüğü

Evren çok büyük ve gittikçe büyümeye de devam ediyor.Evrenin gözlemlenebilen en uzak ucu yaklaşık olarak 45 milyar ışık yılı olarak düşünülmektedir. Işık yılını, ışık hızının bir yılda aldığı yol ve ışığın hızının saniyede 299.792.458 metre olarak düşündüğümüzde evrenin sadece "gözlemlenebilen" kısmının bile ne kadar büyük olduğunu siz tahmin edin. Büyüklüğünü anlayabilmemiz için evrenin, 300 milyar kadar büyük galaksi (Samanyolu- Andromeda gibi) , 7 trilyon kadar da küçük galaksi  içerdiğini söyleyebiliriz. Büyük galaksiler yaklaşık olarak 500 milyar yıldız içerir.


Peki bu kadar galaksi, bu kadar yıldız, sadece gözlemlediğimiz kısımda bunlar... Acaba toplamda ne kadar yıldız var evrende? Tamam söylüyorum ama sıkı durun...Genel olarak baktığımızda evrende yaklaşık olarak 10 seksilyon (1'in yanında 22 sıfır bulunuyor ) yıldız vardır. Kabul edin bu gerçekten büyüleyici...



Evrendeki İlginç Gezegenler

Gliese 436 b isimli gezegenin yüzeyi yanan buzdan oluşur. Gezegenin yüksek yüzey sıcaklığına (712 K) rağmen çok güçlü olan kütle çekiminden dolayı oluşan basınçtan yüzeyindeki su, donarak sıcak (yanan) buz formuna geçmiştir. Gezegenin çekirdeği kaya ve demirden, çekirdeğin üst katmanı yanan buzdan, en üst tabaka ise yüksek sıcaklıktan dolayı gazdan oluşuyor. Bunlar Hidrojen ve Helyum gazlarıdır.

Bir diğer ilginç gezegen ise bize 750 ışık yılı uzaklıktaki TrES-2b gezegenidir. Bu gezegen, bilinen en karanlık gezegendir. Bu gezegen, yıldızına 4 milyon km yakın olmasına rağmen (Dünya, Güneş'e 150 milyon km uzaklığındadır.) üzerine gelen ışığın yaklaşık %99'unu soğurur. Yıldızına fazla yakın olmasından dolayı Jüpiter gibi gaz devi olan TrES-2b, ısıyı çok iyi emen buharlaşmış sodyum, potasyum ve titanyum oksit içermektedir. Karanlık olmasına şaşırmamak gerek. Yandaki görsel, Jüpiter ve TrES-2b yan yana olsalardı nasıl görünecekleri konusunda fikir sahibi olmamızda yardımcı olabilir.

Şimdi bahsedeceğim ise bir gezegen tamamen elmastan oluşmakta. Gözleriniz bir parladı öyle değil mi? İsmi 55 Cancri e olan gezegen, bize yaklaşık 40 ışık yılı uzaklıkta. Bu gezegen diğer elmas gezegenlerden biraz farklı olarak güneşe benzediği söyleniyor. 55 Cancri e, o kadar hızlı ki 1 yıl sadece 18 saat sürüyor. Yüzey sıcaklığı ise oldukça yüksek. Yaklaşık olarak 1600 derece. Dünyamızın iki katı büyüklüğünde kocaman bir elmas hayal edin. 


Evreni Gözlemlemek

Gökyüzüne baktığımızda gördüğümüz o pırıl pırıl yıldızların, keşfedilen gök adaların aslında şimdiki halini görmediğimizi söylesem peki? Durun! Kafanız karıştı değil mi? Olayın aslı şu, bildiğimiz üzere biz cisimleri üzerlerinden yansıyıp gözümüze gelen ışık ışınları sayesinde görüyoruz. Gökyüzüne baktığınızda o küçük pırıltılı yıldız, aslında bizden belki milyonlarca hatta milyarlarca ışık yılı uzaklıkta.Yani ondan yansıyıp gözümüze gelen, onu görmemizi sağlayan ışık ışınları milyonlarca/milyarlarca ışık yılı önce o yıldızdan ayrıldı ve bize geldi. Yani biz o yıldızın milyonlarca/milyarlarca yıl önceki halini gözlemliyoruz. Belki bakıp bakıp iç geçirdiğiniz o yıldız artık bir karadeliğin içine çekilmiş veya ışığı sönmüş olabilir. Aslında düşününce zaman yolculuğu yapmak gibi değil mi? 


Bu yazınında sonuna geldik. Çok sıkmadan kısaca bahsetmek istedim büyüleyici evrenimizden. Sizinde evren hakkında bildiğiniz, ilginç gelen bilgiler varsa bana mail atabilir veya aşağıya yorum olarak bırakabilirsiniz. Ayrıca yazıyı beğenip beğenmediğinizi, yazı önerilerinizi belirtebilirsiniz. Kendinize iyi bakın, bilimle ve merakla kalın :)


Kaynakça

http://www.kuark.org/2013/07/karanlik-madde-ve-karanlik-enerji/
http://www.fizikmakaleleri.com/2013/11/karanlik-enerji.html
http://www.kozmikanafor.com/en-karanlik-gezegen-tres-2b/
http://www.bulutsu.org/evreninharitasi/12lys.php
http://www.kozmikanafor.com/evrendeki-gokada-galaksi-sayisi-ne-kadar/
http://aydinsistem.com/en-ilginc-gezegenler/